54. sjednica Odbora za ljudska prava i slobode

Lokacija: Plava sala

---

D N E V  N  I    R  E  D:

 

Konsultativno saslušanje:

 ministra prosvjete dr Damira Šehovića,

ministra rada i socijalnog staranja Kemala Purišića,

ministra zdravlja dr Kenana Hrapovića

i ministra za ljudska i manjinska prava Mehmeda Zenke

 

TEMA: „Post-zakonodavni nadzor za Zakon o zabrani diskriminacije lica sa invaliditetom  („Službeni list CG“, broj 35/15), sa akcentom na primjenu člana 21 ovog Zakona, koji se odnosi na diskriminaciju u oblasti vaspitanja, obrazovanja i stručnog osposobljavanja.“

***

Polazeći od navoda u Izvještaju Evropske komisije o Crnoj Gori za 2019. godinu: „Kada je riječ o pravima djeteta, osnovana je radna grupa za praćenje implementacije Strategije za prevenciju i zaštitu djece od nasilja u porodici, a Ministarstvo prosvjete preuzelo je odgovornost za njenu implementaciju. Potrebna je bolja koordinacija i praćenje politika za djecu. Institucionalni odgovor treba da bude proaktivniji i treba da bude praćen usaglašenim prikupljanjem podataka kod tijela koja su zadužena za praćenje dječjih prava, kao i dodatnim finansijskim sredstvima. Potrebno je više napora i da se riješe pitanja prisilnih dječjih brakova i dječjeg prosjačenja, koja uglavnom pogađaju romsku zajednicu, kao i pitanje ukupnog nasilja nad djecom. Potrebna su poboljšanja i u postupanju prema maloljetnicima u zatvorima. Veoma mali broj prijavljenih slučajeva seksualnog nasilja nad djecom izaziva bojazan da se ti slučajevi ne prijavljuju u mjeri u kojoj se dešavaju i da ne dolazi do identifikacije žrtava. Proces deinstitucionalizacije polako se nastavlja i treba da se ubrza i dobije podršku alternativnih usluga, između ostalog jačanjem sistema za dječju zaštitu i razvoj hraniteljskog staranja. Ukupni pristup i kvalitet usluga dječje i socijalne zaštite i inkluzivnog obrazovanja za djecu sa smetnjama u razvoju treba da se poboljša zajedno sa uslugama ranog otkrivanja, intervenisanja i rehabilitacije na nacionalnom nivou.“

“Ostvaren je mali napredak u pravima lica s invaliditetom, uključujući usklađivanje zakonodavstva sa Konvencijom UN o pravima lica s invaliditetom. Crna Gora još nije usvojila akcioni plan za usvajanje preporuka Komiteta UN o pravima lica sa invaliditetom. Izmjene i dopune Zakona o profesionalnoj rehabilitaciji pripremljene su 2018. godine, ali još nisu donesene. Crna Gora treba da obezbijedi adekvatno i transparentno trošenje iz budućeg fonda za profesionalnu rehabilitaciju. Pitanje oduzimanja poslovne sposobnosti treba da se riješi bez odlaganja, u skladu sa Konvencijom UN. Za implementaciju strateškog i pravnog okvira potrebno je opredijeliti adekvatan budžet. Deinstitucionalizacija lica sa invaliditetom i adaptacija javnih objekata kako bi se omogućio pristup licima s invaliditetom sporo napreduju. Dalja su nastojanja potrebna da bi se implementirale strategije za mentalno zdravlje i deinstitucionalizaciju pacijenata sa mentalnim oboljenjima, a potrebno je razviti i relevantne usluge u zajednici. Isto tako, Crna Gora treba dalje da poboljša mehanizme konsultovanja za lica s invaliditetom i organizacijama koje ih zastupaju.” (str. 30 i 31 Prevoda Izvještaja Evropske komisije o Crnoj Gori za 2019. godinu),

Odbor će održavanjem Konsultativnog saslušanja predstavnika nadležnih institucija  /član 73 Poslovnika Skupštine Crne Gore/ nastojati da, u cilju jačanja kapaciteta ovog skupštinskog odbora za sprovodjenje post-zakonodavne kontrole zakona i politika koje regulišu ljudska prava, doprinese prikupljanju informacija potrebnih za uspješnu realizaciju Pilot projekta koji se odnosi na post-zakonodavni nadzor za Zakon o zabrani diskriminacije lica sa invaliditetom („ Službeni list CG“, broj 35/15), sa posebnim akcentom na primjenu člana 21 ovog Zakona. Takođe, namjera je Odbora da doprinese ostvarivanju inicijalnih kontakata između predstavnika ključnih zainteresovanih strana, izabranih istraživača za sprovođenje Pilot projekta i predstavnika Vestminsterske fondacije za demokratiju, što bi trebalo da doprinese ubrzanju aktivnosti planiranih u okviru Pilot projekta post-zakonodavnog nadzora WFD-e.

***

Odbor za ljudska prava i slobode, u skladu sa svojim nadležnostima utvrđenim Poslovnikom Skupštine Crne Gore, u okviru aktivnosti u Mreži odbora za ljudska prava i rodnu ravnopravnost (HUGEN) predložio je sprovođenje post-zakonodavnog nadzora za Zakon o zabrani diskriminacije lica sa invaliditetom (''Službeni list CG'', broj 35/15), što je prihvaćeno od strane Vestminsterske fondacije za demokratiju (WFD), koja od aprila 2019. do novembra 2021. godine realizuje Projekat „Kreiranje parlamentarne mreže o ljudskim  pravima na Zapadnom Balkanu”.

Iako je jedna od glavnih uloga parlamenta donošenje zakona koji odgovaraju potrebama građana, u okviru ovog Projekta Vestminsterske fondacije za demokratiju posebna pažnja biće posvećena jačanju kapaciteta skupštinskih odbora Zapadnog Balkana u sprovođenju post-zakonodavne kontrole zakona i politika koje regulišu ljudska prava i rodnu ravnopravnost u cilju procjene da li su usvojeni zakoni implementirani na planirani način, da li su dali očekivane rezultate i ostvaruju li predviđene ishode. Post-zakonodavnim nadzorom razmatra se sprovođenje zakona i njihovog uticaja na društvo, a što bi trebalo da doprinese poboljšanju samih zakona i dobrobiti građana.

U januaru 2020. godine WFD je putem javnog poziva izabrala istraživače Danijelu Božović i Pavla Dimitrijevića koji će sprovoditi relevantno istraživanje u postupku post-zakonodavnog nadzora za ovaj Zakon. U okviru svojih aktivnosti, istraživači će prikupljati neophodne informacije i podatke o primjeni Zakona, organizovati direktne konsultacije sa identifikovanim subjektima, do kraja mjeseca aprila 2020. sačiniti PLS izvještaj o Zakonu o zabrani diskriminacije lica sa invaliditetom sa preporukama i učestvovati na sjednicama Odbora/Skupštine kako bi prezentovali i diskutovali o nalazima iz PLS izvještaja.

U toku PLS procesa poseban akcenat biće na sledećim aspektima primjene Zakona o zabrani diskriminacije lica sa invaliditetom:

- analiziranje primjene člana 21 Zakona; određivanje stvarnog stanja sa stanovišta poštovanja prava lica, u konkretnom slučaju, djece sa invaliditetom na vaspitanje, obrazovanje i stručno osposobljavanje;

- analiziranje u kojoj mjeri je licima sa invaliditetom omogućeno da: vrše izbor obrazovnog programa i upis i pristup i boravak u obrazovno-vaspitnoj ustanovi, u skladu sa njegovim mogućnostima; prate nastavu i da im se provjerava znanje, kao i da učestvuju u drugim vaspitnim, odnosno obrazovnim aktivnostima, uključujući i učešće u vannastavnim aktivnostima i takmičenjima;

- vršenje nadzora u kojoj mjeri i obimu se preduzimaju posebne mjere za uspostavljanje i pružanje individualizovane podrške za nesmetano praćenje nastave i provjeru znanja, kao i učešće u drugim vaspitnim, odnosno obrazovnim aktivnostima, uključujući i učešće u vannastavnim aktivnostima i takmičenjima.

***

Na sjednicu Odbora, u skladu sa čl. 67 i 73 Poslovnika Skupštine Crne Gore, pozvani su:

• zaštitnik ljudskih prava i sloboda Crne Gore, mr Siniša Bjeković,
• ministar prosvjete, dr Damir Šehović,
• ministar rada i socijalnog staranja i predsjednik Savjeta za brigu o licima sa invaliditetom, Kemal Purišić,
• ministar zdravlja, dr Kenan Hrapović,
• ministar za ljudska i manjinska prava, Mehmed Zenka,
• direktor JU Resursnog centra za obrazovanje i osposobljavanje „1.jun”, mr Željko Darmanović,
• direktorica JU Dnevni centar za djecu i omladinu sa smetnjama i teškoćama u razvoju-Podgorica, Marina Vujović,
• direktor JU Dječji dom “Mladost”- Bijela u okviru kojeg je Dnevni centar za djecu sa smetnjama u razvoju, Vladimir Delić,
• direktorica Osnovne škole “21. maj”- Podgorica, Zdenka Mišković,
• direktorica Osnovne škole “Mileva Lajović- Lalatović”- Nikšić, Vera Božović.

Da učestvuju u radu sjednice pozvani su i predstavnici:

- Delegacije Evropske unije u CG, šef  Delegacije, izvanredni i opunomoćeni ambasador Aivo Orav,

-  UNICEF-a, šef Predstavništva Osama Makkawi Khogali,

- Sistema Ujedinjenih nacija u Crnoj Gori, savjetnica za ljudska prava Anet Lanting,

- NVO-a koje se bave pitanjima ljudskih prava i sloboda i monitoringom rada Odbora za ljudska prava i slobode:

- NVO „Građanska alijansa“, programski direktor Milan Radović,

- NVO „Udruženje mladih sa hendikepom Crne Gore“, izvršna direktorica Marina Vujačić,

- NVO „Savez slijepih Crne Gore“, izvršni direktor Goran Macanović,

- NVO Savez udruženja roditelja djece i omladine sa teškoćama u razvoju „Naša inicijativa“, izvršni direktor Milisav Korać,

- NVO „Centar za građansko obrazovanje“, izvršna direktorica Daliborka Uljerević,

- NVO „Centar za demokratiju i ljudska prava“- CEDEM, direktorica Milena Bešić,

- NVO „Zračak nade“- Pljevlja, predsjednica Udruženja Stanica Lončar.

 

Imajući u vidu da se sjednica Odbora organizuje u cilju prikupljanja podataka neophodnih za Pilot projekat post-zakonodavnog nadzora o Zakonu o zabrani diskriminacije lica sa invaliditetom, koji se realizuje u okviru Projekta Vestminsterske fondacije za demokratiju, na sjednicu Odbora su pozvani:

• direktor Vestminsterske fondacije za demokratiju za Zapadni Balkan, Emil Atanasovski,
• program menadžer Vestminsterske fondacije za demokratiju, Ivan Radojević,
• ekspertkinja zadužena za izradu izvještaja o post-zakonodavnom nadzoru za Zakon o zabrani diskriminacije lica sa invaliditetom, Danijela Božović i
• ekspert zadužen izradu izvještaja o post-zakonodavnom nadzoru za Zakon o zabrani diskriminacije lica sa invaliditetom, Pavle Dimitrijević.

 

Prilog:

• Pismo-Obavještenje Odbora za ljudska prava i slobode o Pilot projektu post- zakonodavnog nadzora za Zakon o zabrani diskriminacije lica sa invaliditetom koji se sprovodi u okviru Projekta Vestminsterske fondacije za demokratiju „Kreiranje parlamentarne mreže o ljudskim pravima na Zapadnom Balkanu”, a koji se realizuje od aprila 2019. do novembra 2021. godine.